Ngày
23 tháng 10 năm 2019 dư luận báo chí cũng như truyền thông Âu châu nhất là tại
Anh quốc, bị chấn động với thông tin việc khám phá một thùng xe vận tải chở
hàng đông lạnh với 39 tử thi mà đa số là người Á châu và giới chức Anh quốc
tình nghi là những người du nhập lậu từ Trung quốc. Gần một tuần sau việc khám
xét thử nghiệm DNA của tử thi đồng thời giới chức tại VN cũng có yêu cầu xin hợp
tác với nhân viên an ninh biên phòng Anh quốc nhằm xác nhận danh tính của các nạn
nhân mà đa số là người VN xuất thân từ Hà Tỉnh, Nghệ An... Tuy thế, cảnh sát Essex vẫn nói họ không
bình luận vội về quốc tịch của những người bị cho là nạn nhân vụ án "sát
nhân" có tầm cỡ lớn nhất từ nhiều năm qua trong lịch sử hình sự Anh Quốc. Vụ
phát hiện 39 thi thể trong chiếc container ở Essex mà trong đó có nhiều người
Việt Nam đang dấy lên những hồi chuông báo động về tình trạng lao động di cư bất
hợp pháp từ Việt Nam ra nước ngoài. Trong vài năm qua, người mang quốc tịch Việt
Nam được xác định là nằm trong nhóm ba nước đứng đầu về số lượng nạn nhân của nạn
buôn người ở Anh.[1]
Đến năm nay 2019 Việt
Nam tụt xuống bậc thứ hai, trên danh sách các nước cần được theo dõi về tình trạng
buôn người, trong hệ thống ba bậc của phúc trình thường niên về tình trạng buôn
người của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.
Ảnh P. T Trà My và N. Đình Lượng
Theo
báo cáo 'Precarious Journey' Anh quốc, có nhiều mạng lưới với những tuyến đường
khác nhau để đến Anh. Một số qua ngả Trung Quốc và Nga/Ukrain, một ít người
khác có thể đi máy bay trực tiếp đến Paris nếu họ có được thị thực Schengen qua
Cộng Hòa Séc hoặc Hungary. Họ sẽ đến Hungary, Ba Lan và Cộng hòa Séc, nơi có cộng
đồng người Việt ở đó và sau đó, tìm đường sang Anh. Nếu bay đến Nga, họ sẽ qua
Belarus hay Ukraine bằng xe tải rồi đi bộ qua các khu rừng để đến biên giới Ba
Lan. Ở đó, một chiếc xe tải đang đợi và họ sẽ tiếp tục đến Warsaw, trước khi đi
qua Đức và Bỉ để đến Paris. Tại Paris, những lao động di cư phải chờ đợi trước
khi chuyển đến một trại gần khu vực xe tải đậu trên đường cao ở Angres. Họ chờ ở
đó để rồi náu mình trong những chiếc xe tải đi đến Calais và sau đó là qua Anh
theo các gói, với giá khác nhau, tuỳ vào mức độ an toàn và sự hỗ trợ của những
kẻ trong đường dây buôn người. Điều kiện của hành trình vô cùng khó khăn, nhất
là chặng từ Nga đến Ba Lan vì họ phải chịu đói và lạnh, báo cáo cho biết thêm.
Nhưng
không chỉ có một con đường sang Anh bằng cách qua Trung Quốc và Nga. Trên thực
tế, nhiều nước khác đã được giới buôn người chọn làm điểm chuyển tuyến, thậm
chí ngay cả các nước trong khu vực Đông Nam Á như Thái Lan hay Malaysia.
Tệ
nạn di dân bất hợp pháp không chỉ riêng với người VN mà có thể xảy ra cho tất cả
các nước chậm tiến như Phi châu, Trung Đông, Nam Mỹ, Mễ Tây Cơ, v.v....
Có
nhiều cách di dân lậu sang các xứ tân tiến như Mỹ, Canada, Anh và Đức quốc,
v.v.. như tự mạo hiểm hay trả tiền cho các băng đảng chuyên di chuyển người thông
qua đường bộ, sông ngòi hay biển với một khoảng tiền khá cao như 1 tỉ đồng VN
hay 50 ngàn đô US. Năm 2017-2018 sau khi TT Donald Trump lên nắm chính quyền
ông dọa trục xuất những người nhập cảnh bất hợp pháp thì mấy chục ngàn dân
Haiti trốn qua biên giới Canada bằng đường bộ để lánh nạn, bị phát giác và bị
nhân viên an ninh biên phòng Canada bắt giữ. Biên giới Canada – Mỹ hay Mỹ - Mễ
Tây Cơ dài hàng ngàn km và thường không có hàng rào, vì thế các chính phủ không
thể kiểm soát hết được. Họ bị tạm giữ bởi chính phủ Canada xét xử tùy trường họp
mà cho nhập cư. Ngoài ra cũng còn những lý do chính trị mà các nước như Syria
phải trốn sang Đức lánh nạn vì quân Hồi giáo tìm cách tàn sát những thành phần
chống chế độ. Cách đây vài năm Cảnh sát biên phòng Tây Ban Nha cũng bắt giữ những
người tị nạn kinh tế từ đến từ các nước Phi châu qua ngã Marocco bằng thuyền nhỏ.
Chuyện di dân bất hợp pháp không có gì mới mẻ. Chỉ có điều là 39 nạn nhân tử
vong trong “thùng sắt đông lạnh” chỉ là việc không may cho họ trong số hàng
ngàn hàng vạn người bỏ xứ ra đi mong thực hiện giấc mơ làm giàu nhanh chóng
trên mảnh đất hứa. Những tổ chức di dân bất hợp pháp tìm những kẻ hở của các quốc
gia để đưa người qua biên giới. Theo linh mục địa phận Nghệ An Hà Tĩnh tên Đặng
Hữu Nam cho biết có tất cả 110 người dân của địa phận bỏ nước ra đi trong 3
chuyến containers. Khi bọn băng đảng di chuyển người khắp nơi vào container để
qua cảng Zeebrugge, họ buộc phải giảm nhiệt độ xuống 25 độ âm để máy rà nhiệt /
scanner không phát hiện cơ thể con người trong vài giờ. Nhưng vì lý do nào đó
khi qua cảng họ quên hay cố ý không tắt máy đông lạnh như việc đã xảy ra cho 39
nạn nhân phát hiện ở Essex.
Tại sao Anh Quốc? Người
Anh ngay chính quyền an ninh Anh quốc cũng ngạc nhiên là tại sao người Việt di
dân lậu vào Anh quốc với mục đích gì. Thông thường người di dân lậu vào Anh quốc
là từ Phi châu, Hong Kong, Sudan hay các thuộc địa Anh trong khi người VN không
nói tiếng Anh cũng không phải một thuộc địa Anh. Ở Anh vốn đã có cộng đồng người Việt và những kẻ buôn người hứa hẹn
là họ sẽ dễ dàng tìm được việc trong các tiệm nail, các nhà hàng thậm chí trồng
cỏ / cần sa. Hơn nữa người di cư hy vọng là người quen của họ đã sang Anh từ
trước sẽ giúp họ dễ tìm việc làm. Mục tiêu của họ là làm việc vài năm, trả hết
nợ vay để làm lộ phí, còn dư gửi tiền về cho gia đình ở Việt Nam để giúp con
cái học hành, xây nhà và tiết kiệm một khoản để nay mai trở về, để mở đầu cuộc
sống mới. Hơn nữa người dân ít khi bị cảnh sát kiểm tra ID khi đi đường và dễ
dàng tìm kiếm con đường ở lại hơn so với các nước châu Âu khác. Đây là những động
lực đầy hứa hẹn, hy vọng vì thế họ chọn Anh thay vì các quốc gia châu Âu khác.
Đa số người ở những Nghệ An Hà Tỉnh khi mà nguồn thu nhập của họ rất thấp, đời
sống khó khăn hoặc khó kiếm được việc làm sau vụ ô nhiễm Formosa năm 2016.
Nhưng nếu được sang Anh quốc, ngay cả đi làm nail hay nhà hàng thì họ cũng có
thể kiếm hàng trăm ngàn mỗi ngày. Đấy là sự khác biệt rất lớn và là động cơ
chính thôi thúc họ tìm đường ra đi. Hơn nữa, tâm lý của người Việt Nam là họ chỉ
thấy nước Anh qua bức ảnh hào nhoáng, còn những người đã đi thành công khi về,
toàn kể về những mặt tốt đẹp của đời sống ở nước ngoài, chứ không ai nói về những
ngày trốn chui trốn lủi, về những chuyến đi băng rừng trong đói khát để tìm miền
đất hứa, về nỗi cơ cực của nghề làm móng tay hay cảnh bị ép sống trong những
căn nhà trồng cần sa… Những kẻ buôn người thì chỉ toàn vẽ nên những viễn cảnh
tươi đẹp. Nhưng thực tế luôn khác với mơ mộng. Theo khảo sát của một tổ chức quốc
tế Human Rights Space thì 80% trong số họ đã không có được công việc như đã được
hứa hẹn. Không biết tiếng Anh, không được giúp đỡ, họ chấp nhận làm bất kỳ công
việc nào, ngay cả công việc có rủi ro cao nhất, như trồng cần sa vì họ còn phải
trả nợ. Những người VN đi lậu như thế này thì họ xác định 1 sống 2 chết rồi. Nếu
bạn đã từng gặp người làm đầu tắt mặt tối mà vẫn không đủ ăn thì những chuyến
đi thế này là điều dễ hiểu. Đó là chọn lựa. Thật xót xa cho cuộc sống này.
Thủ Đoạn của các băng đảng di dân bất hợp pháp:
Thông
thường các băng đảng dùng nhiều thủ đoạn để thuyết phục việc di dân bất hợp
pháp với nhiều hứa hẹn như:
· Đồng
bảng Anh có giá trị cao nhất Tây phương. Là nguồn lợi tức hấp dẫn không thể bỏ
qua. Ở Anh có cộng đồng người Việt đến từ Hà Tỉnh Nghệ An sẽ sẳn sàng giúp đở họ
lúc ban đầu.
· Hơn
nữa công dân Anh khi đi du lịch đa số các quốc gia khác không cần visa.
· Tìm
việc làm dễ dàng như làm nail, nhà hàng hay trồng / chuyên chở cần sa. Sau một năm
làm việc là họ có đủ thu nhập để trả hết nợ, nuôi bản thân họ và cả gia đình họ
còn bên VN.
· Nếu
gia đình không có đủ 1 tỉ đồng thì họ cho ứng trước phân nửa và khi đến nơi tìm
việc làm sẽ trả dần theo thời hạn ấn định trước. Họ dụ dỗ con em là ở VN sẽ
không khá giả trong khi chịu khó qua Anh làm việc không lâu sẽ giàu to.
· Đa
số bản thân những người vượt biên có ít trình độ, muốn làm giàu nhanh đốt giai
đoạn mà không lường hết được sự nguy hiểm và mức độ nghiêm trọng, khi mà nhóm
cò mồi đưa ra những kế hoạch nghe chừng như rất thuyết phục.
Tạm
Kết:
Đến
ngày 28 tháng 10 tức sau 5 ngày xảy ra tai nạn, LM Đặng Hữu Nam – Nghệ An Hà Tỉnh
tình nguyện giúp đở các gia đình nạn nhân ở địa phận ông để xác định tên tuổi
cho nhà chức trách VN sau đó cái list cùng hình ảnh và ADN sẽ được chuyển qua
Anh Quốc cho họ kiểm soát và chiếu khán xác nhận. LM sòn cho biết thêm là 11 trong
39 người ra đi từ các huyện Nghén, Hậu Lĩnh, Yên Lợi, Vinh, Can Lộc, Hồng Lĩnh,
v.v.. thuộc Nghệ An & Hà Tỉnh với các tên như Phan. T Trà My, Võ Tài Nhân,
Nguyễn Đăng Lương, Nguyễn Văn Hùng, Hoàng văn Tiết, Thanh Tuấn, Lê Văn Hà, Bùi
Thị Hương, Bùi Thị Nhung, Võ Ngọc Nam và Bùi Thái Thịnh. Theo các LM Đ.H Nam và
Lê Ngọc Thanh thì 4 người tình nghi buôn người đã bị bắt giam để điều tra tìm ra
manh mối và sẽ được tiết lộ trong thời gian gần thôi và tình trạng di dân bất hợp
pháp thực ra khó tránh khỏi vì nạn nghèo đói và kém ý thức của người dân có
trình độ kém. Tệ nạn sẽ vẫn tiếp tục mặc dù biến cố 39 nạn nhân vì những lý do
như:
· Môi
trường ô nhiễm bởi Formosa năm 2016 gây ra vẫn còn ở Hà Tỉnh thì người dân, nhất
là con cái của quan chức địa phương vẫn tiếp tục ra đi vì họ không thể tị nạn ngay
trên đất nước của họ đang bị nạn ô nhiễm trầm trọng.
· Đời
sống kinh tế quá khó khăn cho người dân nghèo sau vụ Formosa. Con cái họ luôn có
mộng đi tìm đất hứa để có cuộc sống khá giả hơn dù vẫn biết có thể đánh đổi bằng
sinh mạng của họ.
· Nhân
quyền không được tôn trọng vì chính quyền không bảo vệ người dân.
· Quan
trọng nhất vẫn là việc cải thiện đời sống, tạo cơ hội phát triển và giảm bất bình
đẳng xã hội ngay tại Việt Nam. Mà điều này đòi hỏi chính quyền nhận lãnh trách
nhiệm của mình.
Và
những lời khuyên:
Giúp
đở kinh tế cho dân nghèo như tăng lương công nhân Việt Nam lên. Để họ đầu tư kiến
thức năng lực con người. Để họ có thể làm ăn cống hiến cho gia đình và xã hội
ngay trên đất nước của mình. Khỏi phải đi đâu.
Sống
bất hợp pháp ở bất kỳ đất nước nào họ cũng phải đối mặt với những vấn đề ở trên
không riêng gì nước Anh. Giáo dục con cái rất quan trọng, thay vì đầu tư cho
con 1 tỷ để lưu vong thì có thể làm được nhiều thứ có lãi ở VN và nuôi dạy con
cái thành đạt, rất nhiều cánh cửa mở ra cho các bạn trẻ...
Từ
sau biến cố tháng 4 năm 75 đã có hàng triệu người bỏ nước ra đi và đã có hơn
triệu người đã bỏ xác dưới lòng biển thì vụ “thùng sát thủ 39” tử thi này chỉ
là sự tiếp tục của đoàn người tị nạn.
Tóm
lại sẽ còn nhiều người bỏ nước ra đi, còn mãi mãi sẽ ra đi...
Nguyễn
Hồng Phúc
Tổng
hợp các tin tức từ BBC London, Reuters và các kênh Việt TV trong cũng như ngoài
nước.
3.
