Ở
xã hội tân tiến ngày nay chúng ta có khuynh
hướng ăn nhiều thịt bò với thịt bò. Có nhiều dư luận
bàn về vấn đề đạo đức về việc nuôi súc vật để giết ăn thịt, vấn đề nầy không
thể giải quyết bằng khoa học được. Nhưng chắc chắn nền khoa học có thể cung cấp
cho ta cái nhìn sâu sắc vào các tác động môi trường về việc chăn nuôi gia súc
cũng như tác động của thịt bò vào sức khỏe chúng ta.
Như ta đã biết vấn đề chăn nuôi gia súc không phải là
một quá trình thân thiện với môi trường, chúng ta không cần bàn đến. Thứ nhất vấn
đề đây đặt ra là khi ăn bò ợ ra chất methane, là một thứ khí độc hại hơn 25 lần
carbon dioxide từ ô nhiễm của khí thải xe hơi. Giới khoa học ước lượng khoảng
18% lựơng khí phát thải nhà kính (greenhouse gas emission) do từ việc chăn nuôi
gia súc nhiều hơn lượng khí CO2 phát ra của tất cả xe cộ trên thế giới. Chưa kể
vấn đề cung cấp lượng nước khổng lồ cho việc chăn nuôi. Mỗi phần ăn thịt bò của
chúng ta cần 2 000 lít nước. Số lượng nước này đủ để cung cấp cho việc chúng ta
tắm rữa gần 1 tháng. Thông thường ở bắc Mỹ bò được thả ra đồng cỏ hoặc cho ăn
thức ăn ủ chua, sau đó chúng sẽ được đưa vào chuồng chăn nuôi rồi được tiếp tục
cho ăn tiếp với ngô, đậu nành hay các loại hạt. Lượng thức ăn này có thể nuôi
sống con người. 45% thực vật sản xuất được dùng trong việc chăn nuôi gia súc. Số
liệu thống kê cho biết việc chăn nuôi gia súc trong chuồng, rất bình thường
trên bắc Mỹ cần 7 kí lô cho mỗi kí lô thịt bò. Có nhiều vùng bò được nuôi bằng
cỏ và cỏ khô ngoài đồng, như vậy bò không
lấy thức ăn của con người nhưng nó thải ra lượng methane gấp đôi gia súc nuôi
trong chuồng vì chúng sinh trưởng chậm hơn và cũng sống lâu hơn. Trên thế giới
có nhiều đất hoang không trồng trọt canh tác cộng với việc cho gia súc ăn ngoài
đồng hoang cũng đủ cung cấp lương thực cho 2/3 gia súc mà chúng ta đang sản
xuất từ việc trồng trọt gặt hái. Vấn đề chúng tôi muốn đề cập ở đây là thế giới
càng ngày càng tiêu thụ quá nhiều thịt. Thịt bò cho chúng ta rất nhiều protein
và calorie. Mỗi thanh niên cần tiêu thụ 50 gram protein mỗi ngày, lượng này
tương đương với 200 gr thịt bò (400 calories). Nói cách khác ta cần 600 gr đậu hạt để cung ứng lượng
protein này để tương đương với 200 gr thịt bò. Thịt đỏ cũng cung cấp
nhiều vitamine B, chất zinc và sắt. Kể từ năm 1970 giới nghiên cứu khoa học cho
biết rằng có rất nhiều sự trùng hợp của cancer trực đại tràng (colorectal
cancer) ở bệnh nhân sống trong vùng tiêu thụ nhiều thịt đỏ. Giả thuyết này
không đúng cho dân tiêu thụ gà và cá nhiều. Như vậy sự khác biệt như thế nào
nhĩ. Chất sắt trong thịt đỏ có nhiều gấp đôi trong thịt gà. Chính chất sắt có
liên hệ chặt chẻ với huyết cầu tố (hemoglobin). Là một hỗn hợp mang theo oxygen được đưa vào
mạch máu. Huyết cầu tố với chất sắt được hòa tan nhanh trong thực vật và thí
nghiệm lâm sàng chứng minh rằng chất béo oxidized bởi sắt có thể là nguyên do chính
đưa đến cancer đại tràng. Chưa hẳn các thí nghiệm cho thấy sự liên hệ trực tiếp
giữa thịt đỏ tươi và cancer đại tràng nhưng họ khẳng định mối tương quan nguy
cơ ung thư với quá trình xử lý thịt. Họ muốn nói tới chất bảo quản thịt nitrite
có liên hệ trực tiếp đến nitrosamine gây nên ung thư.
Từ năm 2013 một nghiên
cứu thí nghiệm mang tên Tiềm năng điều tra châu Âu về ung thư và dinh dưỡng
(European Prospective Investigation Into cancer and Nutrition Study) tiết lộ
rằng việc tiêu thụ mỗi 50 gr thịt chế biến gây nguy cơ chết sớm tăng 18% sau 12
năm theo dõi trên nửa triệu người. Nhóm nghiên cứu dựa trên nhiều thành phần
bệnh nhân khác nhau như kẻ thuốc lá, người tiêu thụ thịt đỏ, thịt trắng, và
thịt chế biến cộng với những yếu tố khác như tập thể dục thường xuyên, kiểm
soát sức nặng cơ thể cũng như trình độ học vấn có thể ảnh hưởng rất nhiều về
sức khỏe. Điều ngạc nhiên cho thấy là số người không ăn thịt có nguy cơ chết
sớm hơn những người ăn thịt ít. Hơn nữa nghiên cũng cho thấy người ít ăn thịt
và tiêu thụ nhiều chất sơ (fiber) thì nguy cơ giảm chết sớm đi rất nhiều.
Ngược lại bên Hoa
Kỳ Hội Khảo Sát Quốc Gia và Dinh Dưỡng (National Health and Nutrition
Examination Survey) nghiên cứu trên 18 000 người trong hơn 10 năm cho biết là không
có một sự liên hệ nào giữa sự tiêu thụ thịt và bệnh hoạn. Tuy nhiên họ khẳng
định rằng quá trình biến chế thịt gây cho ta nhiều lo lắng. Nấu nướng thịt quá
nóng làm cháy thịt không tốt cho sức khỏe (advanced glycation) mà nấu lửa nhẹ
thì trong thịt còn chứa nhiều vi khuẩn còn sống sẽ đi qua đường ruột nhất là
thịt băm trong hamburger. Thịt hamburger khi được nghiền thì vi khuẩn được mang
đi khắp nơi từ trong ra ngoài mặt miếng thịt.
Nói tóm lại ta phải ăn uống thế nào đây
nhĩ?. Lời khuyên của các nhà khoa học là nên ăn ít hơn 500gr thịt đỏ mỗi tuần
vẫn tốt hơn cho sức khỏe, hơn là không ăn thịt hay ăn quá nhiều thịt.
Một nhóm nhà khoa
học dẫn đầu bởi ông Mingyang Song tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts đã phân
tích dữ liệu từ hai nghiên cứu lớn liên quan đến hơn 150 000 người tham gia để
xác định xem những người tiêu thụ protein từ thịt đỏ và thịt chế biến có tỷ lệ
tử vong cao hơn đáng kể so với những người có chất đạm từ thực vật.
Việc phân tích
các nghiên cứu sức khỏe y tế trong chương trình 32 năm, được tiếp tục bởi
Health Professionals Follow-Up trực thuộc Đại học Harvard, không những chỉ
cần nhìn vào chế độ ăn uống của những người tham dự hơn một năm. Thực ra họ
quan sát liên tục và cụ thể mức độ tiêu thụ thường xuyên thực phẩm trong năm
trước của các người tham gia - mỗi bốn năm, theo một tuyên bố cho biết.
Đội ngũ của ông Song nhận thấy có sự gia
tăng 10 phần trăm trong các protein từ động vật dẫn đến một sự gia tăng 2% tử
vong nói chung và tăng 8 phần trăm nguy cơ tử vong do bệnh tim. Nhưng sự gia
tăng 3% protein từ thực vật dẫn đến 10% giảm tỷ lệ tử vong và giảm 12 phần trăm
nguy cơ tử vong do tim mạch tử vong.
Sự phát hiện của
ông Song và Đơn vị Dịch tễ học của bệnh viện cho biết rõ ràng là protein từ thực vật như các loại đậu, các loại hạt,
quinoa và hạt là một sự lựa chọn lành mạnh hơn so với thịt bò hoặc các sản phẩm
từ thịt bò như hot dog hay hamburger. Điều này muốn nói là, "Tôi sẽ không đề
nghị rằng tất cả mọi người chuyển sang ăn chay", Song nói thêm. Đó là bởi
vì một số loại thịt - thịt gà và cá, ví dụ - cũng mang một nguy cơ tử vong nhưng thấp
hơn nhiều một cách tổng quát và về bệnh tim.
Ngày nay chế độ ăn
uống của dân Mỹ truyền thống chứa đầy rẫy sản phẩm động vật như bánh hamburger,
thịt viên, bánh mì thịt nướng, trứng và sữa. Hậu quả là "cho ra nhiều kết quả
xấu," ông Song nói. Hai nghiên cứu bắt đầu vào những năm 1980 và đạt những
gì giới nghiên cứu gọi là "3.5 triệu người-năm". Có nghĩa là trong thời gian đó, đã có 36 000
trường hợp tử vong trong số những người tham gia – 13 000 từ ung thư, 9 000
bệnh tim mạch và 14 000 từ hỗn hợp gây ra.
Sau khi điều
chỉnh lối sống, chế độ ăn uống và những yếu tố nguy cơ khác, mức tiêu thụ cao
protein từ nguồn động vật. . . được biết có liên quan với tăng nguy cơ tử vong,
trong khi người tiêu thụ nhiều protein từ thực vật như bánh mì, ngũ cốc, mì,
đậu, các loại hạt và các loại đậu cho thấy một tỷ lệ tử vong thấp hơn, theo kết
quả nghiên cứu.
Trong một số trường hợp, không chỉ thịt là không tốt cho
sức khỏe và thực vật là tốt. Thịt chế biến được hấp thụ đầy chất phụ quản không
lành mạnh như natri, nitrite và nitrate. Ông Song
nói là ông đã bắt tay vào nghiên cứu này bởi vì
trong khi những người khác đã gợi ý lợi ích sức khỏe từ một chế độ ăn thực vật,
không ai nhìn vào nguồn gốc của protein. "Chúng tôi đã có thể gom góp
thông tin trong những năm qua," ông nói. Các dữ liệu từ hai nghiên cứu lớn,
dài hạn "cung cấp một cơ hội duy nhất để xem xét kết quả sức khỏe một cách lâu dài.
Mặc dù chưa có kết quả cụ thể về sự liên quan giữa ăn thịt đỏ và sức khỏe (nhất
là ung thư đại tràng) theo nhiều ý kiến của các nhà khoa học về dinh dưỡng.
Nhưng tất cả đồng ý chung rằng người ít ăn thịt đỏ, nhất là thịt chế biến như
smoke meat, jambon sausage và tiêu thụ nhiều chất sơ (fiber) thì giảm nguy cơ
chết sớm đi rất nhiều. Nếu mỗi người chúng ta nhịn ăn 1 cái hamburger thì sẽ
dành dụm đủ nước sạch để tắm cho 1 tháng.
Cái hại nhất của mỗi gia đình chúng ta là ăn nhiều thịt đỏ quá mà không biết.
Kết luận chung của các nhà khoa học là nuôi thú vật có hại cho hành tinh
chúng ta và các loại thịt đỏ không tốt cho sức khỏe con người…
Nguyễn Hồng Phúc
December 2016
Tham khảo:
2.
http://www.suckhoegiadinh.com.vn/dinh-duong/hieu-them-ve-thit-do-thit-trang-16971/
