Một ngày hè tắt nắng. Nhìn lại lần cuối nơi quen thuộc bằng ánh mắt thân
thương, quay phắt gót bước nhanh không ngoảnh mặt, lời từ biệt sao mà làm tê
mặn lưỡi môi. ‘‘Bay bay’’ bước đi không dám hẹn ngày tái ngộ vì lời hứa đôi khi
không còn tùy thuộc ở mình. Nuốt lửng đi thổn thức nghẹn ngào bịn rịn, gói trọn
tâm tư trong đáy vô thức một lần thôi. Hai thế giới vô tình ngấm ngầm ngăn đôi
không chuyển tiếp, khoảng trời xanh lịm hẳn nhường chỗ cho mảnh tím mịt mờ. Màu
cầu vòng trộn pha thành sắc trắng như giọt sương, nước mắt chạm đất vỡ ngang.
Cuộc đời tất có hợp có tan, vừa thấy đó mà mất đi lúc nào ai đoán được. Tâm hồn
trẻ, còn sức khoẻ, cuộc sống sao mà ngắn ngủi, chưa làm gì xong mà đã đến tuổi
phải ra đi. Lại có người lo âu rồi đây quan tha ma bắt vì đã từng bỏ sức bôn ba
không nghỉ cho đến nỗi mỏi gối long chân rời rã khi phải về hưu.
Nhớ lại khoảng thời gian ‘’sáng vác ô đi, tối vác về’’, ai chẳng mong có
ngày nghỉ đền bù. Tự do dệt mộng tương lai, vẽ mây cữi gió. Phải làm cái chi
chi để tỏ rõ ý chí của mình, sức mạnh được thắp đuốc trí tuệ bùng lên vững tin
tiến bước. Cứ lao về phía trước, tuổi nầy là ngọn sóng càn bờ, thủy triều dâng
lên ngập bến, xung phong vào cuộc đời với tất cả vốn liếng vật chất lẫn niềm
tin. Không có tầm phóng đầu tiên e đà nhảy khó dài, không có sào chống dẻo dai,
nhảy cao khó đạt. Đừng do dự chần chừ làm nhục chí nhưng thật khó mà không nôn
nả, nóng nảy, bướng ngang. ‘’Hãy đứng dậy ta có quyền vui sống’’ thôi thúc làm
sôi sục bầu nhiệt huyết trẻ trung. Đường đời còn thênh thang rộng mở, thua keo
nầy bày keo khác có mất mát gì đâu . Cứ làm gì mình tưởng là thích, đem hết cả
khả năng ý sức lao thẳng vào lý tưởng mộng mơ.
Đời là cuộc đấu tranh, ai không tranh đấu thì tụt lùi xuống dốc. Mà
trong bất cứ cuộc thư hùng nào tất có mất mát buồn vui. Có những người may mắn,
người khác thua thiệt luôn. Và cuộc chiến với ngoại nhân thường còn dễ hơn với
chính mình mới lạ. Do đó nhan nhản những tấm bi hài kịch xảy ra, Anh hùng tính
biến thành anh hùng cá nhân, cá lớn nuốt cá bé. Sự choảng nhau giữa các fans
của bao thần tượng, băng đảng mọc lên như nấm. Hòa bình với chiến tranh không
còn chiến tuyến, thực hư chẳng biết làm sao phân biệt giả chân.
Ngay cả tôn giáo, giáo phái cũng tung ra nhiều chưởng lạ, Đấng Tối cao
không còn chỉ là Trời, Phật, Chúa, Allah....Các Giáo chủ Chưởng môn ai chẳng
đai diện Thiên cơ xuống thế dạy người đời lánh dữ làm lành hầu đừng sa hỏa
ngục, “ kiếp sau xin chứ làm ngườI” cũng đừng “làm cây thông đứng giữa trời mà
reo”. Làm việc thiện như tạo cho con người trần thế những bước thang hay cái vé
bước vào cửa Thiên đàng hưởng phước đời đời.
Tự do tháp cánh vào ảo mộng cộng thêm sức hút nhiệm mầu của khoa học kỹ
thuật biến con người ngày càng điêu luyện nhuần nhuyễn sáng tạo hơn, những nhà
phù thủy văn minh buôn bán không màng văn tự đất trời huyền hoặc chưa ai biết. “Ai
mua trăng tôi bán trăng cho” thơ Hàn mặc Tử tướng chừng như rơi vào hư vô,
không tưởng, thế mà ngày nay đã có dự tính chia lô phân đất trên mặt trăng và
ngay cả Hỏa tinh. Đây là hiện hữu có thể xảy ra trong tương lai. Như thế mới
thấy rằng mọi bình diện ngày nay tiến nhanh vượt bực, mỗi phút giây sao gây bao
chuyện bất ngờ.
Vả lại mỗi xã hội có truyền thống tập tục riêng, mỗi con người là một
thế giới duy nhất, do đó càng tiến bộ, văn minh càng tạo cái đòn bẩy phóng
nhanh vào lòng ích kỷ, tự tôn độc nhất. Ai ai cũng lo chạy đua với thời gian
không bao giờ trở lại, kim đồng hồ đời chẳng biết quay ngược bao giờ. Lắm lúc
người ta như không còn thì giờ để sống cho mình, thiếu dưỡng khí trong ngoài mà
tìm hụt hơi mới có. Cũng chẳng biết tin ai mà cũng chẳng còn tìm đâu ra lý
tưởng, kêu Trời biết Trời có thấu, van đất, đất có nghe ? Ngày nay, mặc chiến
tranh, bệnh tật tàn sát không ngơi, dân số cứ tăng lên vùng vụt, con người
chẳng phân biệt được bạn thù cứ vô tình tìm cách tiêu diệt lẫn nhau.
Cuộc sống ở các nước văn minh ngày nay khác hẳn. Chưa lọt lòng, vì sinh
nhai cha mẹ đã phải tìm cách gởi con từ khi còn trong bụng mẹ. Tất bật với cuộc
sống đã choán mất bao thì giờ quí báu. Trẻ đã quen sống riêng từ hai tháng
tuổi. Nếu còn ông bà khỏe mạnh giúp đỡ tay chân thì dó cũng là một đặc ân. Đấy
cũng là công tác ước mong mà nội ngoại nào cũng thích. Tiến bộ giúp con người
càng sống lâu hơn trước. Người sắp già có còn sức đi chăng nữa vẫn phải về hưu.
Chiếc lá ngả màu còn đứng vững trên cành đâu ngăn nổi gió đời bắt rụng.
Trước đây, chắc bạn đã từng mơ nghĩ, đường về hưu thênh thang rộng mở,
mộng viễn du sẽ thực hiên cho bằng được hầu bù những năm tháng gò bó nhọc nhằn.
Nào là phải thức dậy cho kịp giờ, không phạm vi kỷ luật. Ăn nói, giao tiếp cho
đúng phép học làm người. Ở sở làm có chán ngán bực mình thi cố rán về nhà mà xả
xú báp, chứ đừng nhăn nhăn nhó nhó chỉ gây khó cộng thêm bao nỗi phiền lo. Về
hưu, tự do vùng vẫy, từ đây tưởng chừng như không gì gò bó nổi, ta làm chủ
khoảng đời già còn lại của ta như Luật nhân quyền viết rõ trắng đen .
Đi đâu ta cũng sẽ được thế hệ sau kính nể, “ kỉnh lão đắc thọ”mà. Giới
trẻ nhìn chúng ta như chiếc gương trước mắt, những bậc tiền bối đã tiếp nối tạo
ra của cải quê hương. Những chiến sĩ anh hùng trong bao mặt trận đời ít nhiều
kinh nghiệm, còn sống tất phải là người can đảm, khôn ngoan, dám dấn thân đương
đầu với bao kẻ thù trong ngoài khó biết. Những kỵ mã thúc ngựa lao vào trận
tuyến sống còn khai rừng phá núi lấp sông đổi mới để giành được miếng ăn, chỗ
trú. Thế hệ trước viết những trang sử hào hùng hay khốc liệt đều là những chấm
phá nét vẽ đầy màu sắc trên bản đồ thế
giới quê hương.
Hãy vui sống thêm đi các cụ, lịch
sử ta há chẳng đã ghi công các bô lão dự Hội Nghị Diên Hồng. Các cụ sẽ bảo đó
là chuyện thời xưa, thời nay đâu còn nữa. Hãy thử nhìn qua tôn giáo chính trị
đàn thế giới tiến bộ hiện giờ, các cụ sẽ không thất vọng mà thấy rằng các nhà
lãnh đạo vẫn còn thường là những bậc “lão làng” vào tuổi hoàng hôn, “thập cổ
lai hy”.
Cuộc đời là đường thẳng từ trẻ
đến già, chỉ có thể bị đứt đoạn chứ không bao giờ quay bước. Nhưng theo lẽ tuần
hoàn con người luôn biết thích nghi đoán ước. Hơn thế nữa, con cháu ta không
ngớt nghĩ lo cho thế hệ cha ông. Khoa học kỹ thuật thẩm mỹ chẳng hạn là phương
tiện tạo cho ta một thời hứng thú, cải lão hoàn đồng tưởng chừng như tuổi già
xồng xộc bị đấp mô thụt lùi, nhượng bộ. Bao nhiêu thứ thuốc linh dược được
nghiên cứu, phát minh, bào chế, phổ biến để phục vụ sức khoẻ của thế hệ về
chiều mà Viagra là một liều đáng kể ?
Nhưng thật ra mỗi người mỗi hoàn cảnh, mỗi tâm tánh nên cách sống tất
nhiên khác nhau, không so sánh được. Dù sao cũng phải công nhận đối với người
già thiếu thốn, cô đơn hay tha hương trên đất nước quá khác biệt từ khí hậu đến
ngôn ngữ, sự hòa đồng đòi hỏi nhiều công khó và nhẫn nại vô vàn. Ra vào thường
làm bạn với trời trăng mây tuyết, cây cỏ đổi thay biến dạng theo mùa. Vả lại
đối với con người, danh vọng không thể trẻ trung hoá, vĩnh cửu ta như phú quí
bạc tiền ta cũng không mang được sang bên kia thế giới.
Biết thế để thấy rằng già trẻ là chuyện tất nhiên, có làm cách gì vẫn
không giải quyết như ta ước muốn. Oán than, buồn tiếc không là cơ phương cho
tuổi già nhượng bước, trách trời hận người chỉ gậm nhấm riêng mình thôi. Cũng
đừng vì quá nhớ một thời dĩ vãng mà khắt khe với trẻ, cứ ngỡ thế hệ mình là thế
hệ vàng ròng. Con cháu mình đâu thế nào lật ngược quay ngang trang sử, sao
không nhớ rằng mình cũng đã từng âm ức hậm hực phản đối trách móc chê bai. Thôi
cố gắng sống như dòng nưóc trôi xuôi uốn khúc đổ ra biển khơi mất hút hay cạn
khô không dấu tích vĩnh hằng.
Nếu có dịp vui vẻ cất tiếng ngân nga bài’’Je ne regrette rien’’ và tin
rằng mình đã làm được ít nhiều trong cuộc sống. Ôn cố tri tân những kỷ niệm vui
buồn bằng cách quay lại khúc phim dĩ vãng một cách khách quan.
Đừng bỏ lỡ cơ hội, dù tóc bạc
răng long, nhắc nhở giới trẻ kinh nghiệm đời thời trước, như tập tục lễ giáo
truyền thống hầu cho thế hệ hậu sinh nhận thấy tự do ngày nay đáng quí và khác
biệt đến dường nào. Nhìn cách phục sức, ăn mặc gọn gàng xinh đẹp, hợp thời
trang của các con mà nhớ đến ngày nào đầu còn để chỏm, đi học chân không, tóc
ngắn. Vào sân trường, dép guốc cũng tuột ra để nhảy giây, đánh nhà, đánh u,
chuyền một, hai ba trong lúc đánh tên.
Sao không nghĩ ông bà cũng là con người với ưu khuyết điểm, cũng từng bị
đòn, bị mắng rầy la. Anh em cũng choảng nhau chí choé, giận hờn đấm đá rồi xin
lỗi làm hòa. Bạn bè cũng không khác có người thân, kẻ phá chọc tức ganh tị bực
mình.
Mỗi tuổi cho mỗi thời, “avec le temps, va, tout s’en va” sao muốn níu
kéo làm chi cho thời gian trở lại. Tiếc nhớ chuyện bất di bất dịch cũng hoài
công vô ích mà tốt nhất là luôn sẵn sàng hiện diện tiếp nối cuộc hành trình
theo dự án đã theo .
Đừng tự ái xằng khi con trẻ hơn mình vì nhận chân quan niệm ông bà lắm
lúc lỗi thời “cổ lỗ xĩ’’kém văn minh’. Các cụ sẽ cảm thấy hảnh diện và vui
sướng biết bao được xẻ chia chung hưởng với thệ hệ đương thời những thành quả
tiến bộ xã hội như sử dụng máy vi tính, nhìn máy robot Spirit, Opportunity Mỹ
đáp xuống Hõa tinh....
Sao lại ngại kiểm điểm tự phê khuyết lỗi hay kể những mẫu chuyện buồn
vui
-‘’Ông hồi còn bé
cũng một cây phá phách đấy, qua cầu khỉ thì chẳng chịu đi cũng chẳng cần vịn
cọc mà cứ ngồi “chàng hảng” dạng hai chân lòng thòng, lết bon bon trên thân gổ
bắt ngang cho đến qua bên kia bờ mới thôi.’’
-.’’Còn bà nội con,
có lần tập xe đạp, bướng bỉnh không cho vịn, bảo chỉ cần giữ được trọng tâm, ai
dè lạng quạng té xuống mương khóc mếu’’.
-‘’ Ông con ngày
xưa từng được phần thưởng danh dự toàn trường, bà con có lần đọc diễn văn thay
mặt học sinh chào mừng quan khách.’’
Đó là đề tài góp phần vào văn hóa nước nhà như
những truyện cổ tích, tiếu lâm, đời xưa quen thuộc. Câu chuyện kể do kinh
nghiệm bản thân là những khoen xích ràng buộc con cháu vào gia tài dòng họ,
khẳng định cội nguồn. Giới trẻ cảm thấy mình có giây mơ rễ má, tên tuổi, gia
đình tổ quốc quê hương.
Rõ lẩn thẩn nếu không tìm cách hưởng
và duy trì hanh phúc trong giai đoạn ngồi chơi xơi nước nầy một cách an nhàn,
yên tĩnh vì bồn chồn lo lắng cũng đâu đổi được thời cơ. Đừng mặc cảm tuổi già
là gánh nặng rồi đâm ra chán nản thờ ơ trách con buồn cháu. Có thể ví như chiếc
cột cái trong nhà chân ràng buộc với nền, đầu với mái, rui, kèo, chỗ tựa nương
cho gia đình ấm cúng.
Đừng chần chừ nữa nên cạn bầu tâm sự, thảng không, đến ngày nào quẳng
gánh trần ai lại tiếc ngẩn tiếc ngơ là mình quên mất bao điều chưa dặn dò thực
hiện. Còn làm được là cố hết mình, vừa hưởng thụ vừa an dưỡng, moi cả óc tim,
trưng dụng cả sức, cảm nghĩ suy còn lại trước khi ngọn đèn bất ngờ phụt tắt, để
rồi khi nào nhắm mắt không còn thắc mắc vướng bận ân hận nhẹ nhõm buông xuôi.
Vì đời đáng sống chính là thời
gian được sống.
Ơ kìa nhìn cảnh
mặt trời lặn với những ánh rán nắng còn vương mắc trên chân trời, lúc hồng, khi
đỏ, người Việt ta đã chẳng bảo ông trời nấu cơm sao? Vậy là sắp đi vào hoàng
hôn mất dạng, mặt trời vẫn ung dung tỏa ánh sáng nhạt dần, rồi từ từ nhẹ nhàng
khuất bóng sau bức màn tiếp giáp đất trời. Đó quả là hình ảnh quí vị lão thành
cao tuổi còn thung dung không ngại bước lên các bậc cuối cùng của chiếc thang
mây.
Thật ra thế hệ nào cũng là hòn đá viên gạch cấu tạo quê
hương và chứng nhân lịch sử mỗi thời. Rồi trang sử đời được lật qua nhiều lắm
là hơn trăm cuốn lịch, đâu có lý do gì làm ta cứ mãi vướng bận, lo âu. Chữ “phải
chi thế nầy, thế nọ” đâu giúp ích được gì, cố khiêm tốn tự hào xứng đáng là
người đi trước.
Mỗi ngày là ngày
mới khác nhau, chớ phí của trời, như những sợi tóc ngả màu là những cây cổ thụ
trong đám rừng già ngạo nghễ vươn cao. Đó cũng là thời kỳ tai hoa tàn rụi
nhường chỗ cho nhụy vàng, trái ngọt, như than đá qua bao nhiêu năm trui luyện
trở thành những viên kim cương quí hiếm sáng ngời.
Có thể xem về
hưu là khoảng thời gian chuyển bước giữa cuộc đời trần gian với thế giới tương
lai. Đời là cõi tạm, cát bụi trở về cát bụi, sống gửi thác về phong phú hóa tầm
phóng của cuộc sống tâm linh, Từ là một bào thai trong bụng mẹ, tuổi về hưu là
bước sửa soạn lối về trong lòng đất nuôi ta.
Bây giờ quả là
giai đoạn tính sổ cuộc đời, tổng kết khuyết ưu và là khởi đầu giả từ vĩnh biệt
để chuẩn bị cuộc hành trình bước vào một cõi hoàn toàn xa lạ chưa hề một ai
biết rõ. Đi về đâu thiên đàng hay địa ngục ? Có nhân quả luân hồi ? Sẽ gặp lại
ông bà cha mẹ, cửu huyền thất tổ, bạn thù ở cõi âm ty, nơi chín suối ? Tuổi
hoàng hôn nầy là chiếc cầu nối liền quá khứ hiện hữu với tương lai ảo mộng,
cuộc sống thật với thế giới vĩnh hằng mơ ước, giữa hình ngày với bóng mờ mờ ảo
ảo trong đêm.
Chắc chắn không
phải cứ nhắm mắt xuôi chân cho phận số rủi may là hợp thời cơ
“Chẳng hay muôn sự tại TrờI”...
“Bắt phong trần phải phong trần,
Cho thanh cao mới được phần thanh cao”.
Vì thái độ mặc cảm buông thỏng, chán chường
cũng chẳng thay đổi được gì. Tốt hơn là nên cố gắng luôn luôn nhập cuộc, đừng
vì lý do gì mà hờ hững đứng bên lề cuộc đời. Hãy chứng tỏ cho thế hệ mai sau
nhận chân rằng cuộc đời là con đường một chiều không phân biệt ai ngồi xe hay
đi bộ, không lùi quay ngược được, như không một ai có thể tráo trở hối lộ, mua
vé chợ đen để hoãn lại cuộc hành trình, chận đứng tuổi già, nếp nhăn trên má.
Ai chẳng là khách lữ hành đơn thân độc mã cùng
hưởng chế độ thời gian ròng rã mỗi ngày hai mươi bốn tiếng, không thể quên thở,
nhịn ăn chả uống. Hệ thống sinh bệnh lão tử kềm kẹp bủa vây ta bằng bàn tay bọc
nhung hay khắc nghiệt, có bao giờ ta hiểu nổi nguyên nhân. Đó cũng là chuyện
tất nhiên, thệ hệ nầy đi qua, thế hệ sau tiếp nối. Chiếc lá ngã vàng sẽ rụng để
nhường chỗ cho chiếc lá khác tươi xanh hơn. Hy vọng !
Cô Trần
Thành Mỹ
