Paris đây rồi, thủ đô ánh sáng của nước
Pháp ! Tôi đến Paris 13 vào mùa hè ấm áp, nắng chói chan, rộn rịp « phố
đông người qua ». Không phải Paris vào thu của Anatole France với ‘‘lá
vàng trong những hàng cây đang run rẩy’’.
Không biết con số 13 tốt xấu thế nào với dân bản xứ, vì đến đây, khu phố
nầy, thật ít thấy người da trắng mà phần nhiều là người châu Á, một Chinatown.
Hàng quán được trình bày theo gốc gác của chủ nhân, bao người bao vẻ. Nhan nhản
những hoa quả ngoại nhập, thức ăn Tàu, Việt, Miên, Lào thuần túy hay chế biến
cho hợp khẩu vị mọi người.
Bàn ghế được bày ra hiên, thực khách ngồi trong ngoài, có khi còn xếp
hàng chờ đợi. Những đĩa rau đầy ấp, giá trắng phau, húng quế, ngò gai xanh tươi,
ớt đỏ mộng, chanh tươm nước, màu vàng của hột cải làm khách qua đường ‘mê hồn
trận’ quên mất mình đang ở Paris. Họ gọi nhau bằng tiếng mẹ, xí xô xí xào ngộ
nị, mầy tao răng chừ mô tê, thế nào bòn ơi...
Người
bản xứ như lạc lõng hay hòa đồng trong lớp người xa lạ nay trở thành quen
thuộc, họ cũng cầm đũa gắp, dùng chén tộ ăn mì phở cơm canh. Họ cũng thích ngồi
bên tô phở tàu bay xe lửa toả khói, nặn chanh, thêm tương ớt, ngắt nhỏ ngọn rau
thơm, chan nước mắm nếu cần.
Nhìn
những mái tóc nâu vàng nghiêng nghiêng nhai nhóp nhép cuốn chả giò dòn khếu,
uống nước dừa tươi còn nguyên trái, ăn phở, cơm bì, bún chả bún nem, Đông Tây
như chẳng còn ranh giới cách ngăn. Thế mới thấy tinh thần căn bản của Pháp quốc
cởi mở, tự do, tôn trọng nhân quyền khác hẳn với thực dân tư bản.
Hăm hở lên xuống bao chuyến métro để đến
chiêm ngưỡng dung nhan chiếc tháp cao nổi danh thế giới vì nói đến Paris không
thể thiếu Eiffel. Để chào mừng thiên niên kỷ mới, Tháp đươc tô điểm bằng một
màu sơn nâu sầm sậm đặc biệt dành riêng, sừng sững hiên ngang dạng chân như
thách đố với thiên nhiên, thế giới.
Ai được xem cảnh Tháp trong đêm giao thừa bước
sang thế kỷ 21, đắm mình trong ánh sáng đèn đuốc, pháo bông tưng bừng đủ màu
chớp tắt như lễ đăng quang rạng ngời bầu trời, từ các tầng của tháp tung ra,
tuyệt vời thơ mộng.
Sét đánh tháp Eiffel tại thủ đô Paris, Pháp.
Đến đây
mới nhân chân sự khác biệt giữa giàu nghèo, văn minh và kém mở mang. Tây phương càng ngày càng nghiêng về cá nhân chủ nghĩa, thích sống trong
cái kén gia đình chỉ gồm có hai người tưởng cho đến đầu bạc răng long. Hưởng
thụ là căn bản.
Ngay
cách xưng hô cũng có khuynh hướng bình dân hóa dần dần, chữ « vous »
được thay bằng chữ « tu » thắt chặc tình thân mật thêm. Họ tin tưởng
vào khoa học, khởi điểm của mọi tiến bộ, và tập trung vào việc cải thiện đời
sống vật chất.
Quan niệm sống cũng thay đổi theo thời, chạy
đua nước rút với trào lưu thế giới. Đời sống tinh thần, họ hoài nghi yếm thế
hơn. Còn ở các xứ nghèo kém mở mang, ăn chưa đủ no, lo cũng vô ích, cái hố sâu
giữa hai tầng lớp xã hội sang hèn khó được lấp bằng. Người giàu có cơ phương
giàu hơn, bè đảng vây cánh càng nhiều càng tốt, để lại cho con cháu về
sau :
«
Ông cha kiếp trước khéo tu,
Ngày nay con cháu võng dù hiên ngang ».
Ngẩng lên
nhìn tháp, tôi có cảm tưởng như đang chiêm ngưỡng một bộ xương khổng lồ, nồng
cốt của thế nhân, một giàn phóng hỏa tiễn trực chỉ không gian vô định, một kỳ
công trong lãnh vực khoa học kỹ thuật tiến bộ. Những chiếc thang máy đưa người
lên cao xuống thấp, đứng xa nhìn bằng cặp mắt dân nhà quê lên tỉnh như tôi,
thật giống như con kiến vàng bò trên cây me cây ổi .
Điểm hay ở đây là qua hai cuộc thế chiến,
tháp vẫn giữ vẹn hình hài mà còn được trang trí tô điểm xinh đẹp hơn lên. Rời
cô tháp Eiffel uy nghiêm chọc khoảng trời Paris lồng lộng, soi mình trên gương
sông Seine, tôi liên tưởng đến tháp chùa Thiên Mụ của sông Hương núi Ngự miền Trung, hy vọng có
ngày...
Ơ kìa đại lộ Champs Élysées dài rộng với Khải hoàn Môn hùng vĩ « lòng
chợt vui như say, kìa đường lên Thiên thai », nơi mà Lưu Nguyễn xưa nay
lạc bước, vốn có « nhạc vàng ai mê say, rượu vàng ai ngây ngây »
mà nhớ đến đường Norodom (sau nầy là Thống Nhất trước 75) thời Pháp thuộc. Cũng
con đường chính rộng nhất Saigon thời bấy giờ, hai hàng cây dọc bên lề dẫn đến
Sở thú, lề đường tráng xi măng sạch sẽ để cho dân chúng tham dự buổi lễ diễn
hành ngày Quốc khánh Pháp 14-07 hằng năm.
Lần theo con đường nổi danh thế
giới nầy, tấp nập nhất là du khách khắp nơi, quán ăn giải khát sang trọng đắc
tiền đầy người chật cả lối đi, hình ảnh
quen thuộc của Saigon thuở trước với phố Catinat, Charner, Bonard tưng bừng náo
nhiệt mọi mùa.
Đại lộ Champs Élysées
Có nhìn tận mắt hình ảnh nầy mới thấy thương
dân thuộc địa, có lẽ người Pháp cũng muốn biến các thủ đô chiếm hữu rập khuôn
theo hình ảnh quê hương mẫu quốc. Saigon, một Paris mini, bonsai ? Nhiều
người cho rằng nhờ họ ta mới có những kiến trúc nguy nga đồ sộ như dinh Toàn
quyền, dinh Thủ tướng, Bưu điện, Toà Đô chính, Nhà hát Tây, nhà thờ Đức
Bà ! !
Tòa Đô Chính
Nhớ tên các đường Saigon thời bấy giờ hầu hết đều mang tên Pháp như
Calmette, Gallieni, Chasseloup Laubat,...nhưng không hiểu vì lý do gì mà đại lộ
đi thẳng vào tim dinh Toàn quyền phất phơ lá cờ Tam Tài lại mang tên Norodom,
họ của ông hoàng Khmer Cambodge Sihanouk từng sang Việtnam du học ở Saigon.
Không lẽ người Pháp có lý thật khi họ bảo : « Dân Pháp dốt về địa lý »
vì ở đây đã lẫn lộn Việt nam với Kampuchea.
Đại lộ Norodom năm 1926
Hoặc giả họ không phân biệt được Việt Miên Lào mà họ đã sáp nhập thành
một Indochine française, Đông dương Pháp thuộc địa của họ. Cũng như, có lẽ vì
không biết giống đực giống cái tên Việt, nên đã đặt tên trường Nữ Trung học
miền Nam và miền Trung là Gia Long, Đồng Khánh ! !
Một ngày đối diện với Paris mới nhận
chân người Pháp rất hòa đồng, tự do, bình đẳng, bao dung, ít kỳ thị, có khi còn
hơn hẳn dân ta. Mong dân mình yên hưởng hoà bình thật sự để có cơ kiến tạo quê
hương. Việt nam ta được thiên nhiên ưu đãi rất nhiều, thế mà vẫn nghèo khổ trên
tiềm năng phong phú. Chất xám cũng chưa được triển khai, sử dụng đúng mức, lắm
khi cờ nằm trong tay mà không dịp phất hợp thời.
Xứ nào cũng có nét đẹp riêng độc đáo của
nước ấy như Trung quốc nổi tiếng về Vạn lý trường thành, Việt nam vịnh Hạ long,
Kampuchea với Đế thiên đế thích... Hãy thưởng thức, học hỏi cái hay cái đẹp của
nguời hầu sửa sai, phát huy cái gì mình sẵn có vì nếu Paris được mỹ danh Thủ đô
ánh sáng, Saigon cũng vinh hạnh là Hòn ngọc Viễn đông.
Cô Trần Thành Mỹ
