Tháng 7 năm 1973 khi biết kết quả đậu cao kỳ
thi Tú tài 2, gia đình cố động viên tôi nợp đơn xin du học hầu mong tương lai
tôi sau này được sáng sũa hơn, nhất là ông anh cả tôi.
Ông anh anh cả tôi đã ham học từ thuở bé. Anh
có ý chí và giấc mộng lớn. Anh ao ước tương lai mình sẽ thành công rạng rỡ như
những idol của anh – ông tiến sỹ Nguyễn Xuân Vinh. Thời Tiểu học, anh cả tôi
lúc nào cũng rót vào tai chúng tôi rằng sau này chúng ta phải cố gắng học giỏi để
thành tài như Ts NXV. Vì thế anh ấy không ngần ngại bỏ nhiều, rất nhiều thì giời
học thêm sau những buổi học ở trường. Trong tất cả sinh viên xuất sắc Hoàng Diệu
trước 75 như Trần Văn On, Trần thị Bé, Lưu Kim Yến, Triệu minh Hùng, Cao Chiếu Trí thì ông anh
lúc nào cũng tranh đấu với họ để mong tên mình lúc nào cũng lọt vào danh sách
top 5 của HD Sóc Trăng.
Tôi một phần cũng bị ảnh hưởng không ít thì
nhiều cái ý chí ham học giỏi của ông anh cho nên ở bậc trung học năm nào tên tôi
cũng được ghi vào bảng danh dự của lớp để nhận phần thưởng cuối năm. Nhưng có một
năm đệ lục, tức lớp 8 tôi lọt xuống hạng 4 nên không được vào bảng vàng danh dự.
Năm đó ba tôi “dủa” tôi tơi tả vì ham chơi lêu lỏng không lo học hành đàng
hoàng để được lãnh thưởng như ông anh. Năm 1971, tôi lên lớp 9 thì chiến tranh
du kích bắt đầu bành trướng mạnh mẽ khắp nơi ở miền Nam. Thiên hạ xôn xao bàn
tán lệnh tổng động viên sắp ban hành làm sao động việc học chúng tôi rất nhiều.
Một vài đồng môn xuất sắc nhất lớp tôi, cũng là đối tác của tôi bắt đầu lơ đãng
việc học vì các anh nghĩ rằng trước sau gì cũng đi lính và trước sau gì cũng hi
sinh cho chiến tranh vô nghĩa ấy. Các anh bắt đầu ăn chơi, cua gái, hút nghiện
cho thỏa mãn nhu cầu nam nhi và việc học không còn quan trọng đối với các anh nữa…
Ngược lại, với tôi là một động cơ tốt để vươn
lên. Vì thế khi lên đệ tam (lớp 10) năm 1971-72 tôi học rất chăm, phần vì lệnh
tổng động viên (đôn quân) vừa được ban ra tức tuổi 17 sẽ bị đôn lên 18 để nhập
ngũ nên càng thúc dục tôi phải thành công trong việc học hành. Các học sinh
sanh năm 1955 của thế hệ chúng tôi phải nhập ngũ nếu không đang học lớp 11 để
thi tú tài phần 1 vào mùa hè đỏ lửa 1972. Để đối phó với lệnh tổng động viên, tôi
nảy ra ý kiến xin nợp đơn thi tú tài 1 với tư cách thí sinh tự do vì nghĩ trước
sau gì chúng tôi cũng vào quân đội nên tôi thử thời vận một lần xem sao. Nếu đậu
tú tài 1 tôi sẽ có cơ hội học lên lớp 12 và thi tú tài 2. Như vậy tương lai có
lẽ sẽ sáng sủa hơn là vào quân ngũ sau lớp 10 thì sẽ trở thành một anh lính
quèn. Theo tôi nghĩ mỗi công dân càng học cao học tốt thì sẽ giúp lợi ích cho
quốc gia và cả bản thân mình hơn. Mùa hè đỏ lửa năm 1972, tôi nghĩ tất cả học
sinh sanh năm 1955 khắp miền Nam đều xôn sao bàn tán cách đối phó với lệnh tổng
động viên (đôn quân) của ông Thiệu. Mỗi người một kiểu tùy theo khả năng học tập
từng cá nhân và tài chính. Có người kém may mắn thì ngoan ngoãn nhập ngũ, người
khác nhảy ra ngoài học thêm luyện thi lớp 11 hầu may ra vớt vác được cái bằng
tú tài 1 thì sẽ có cơ hội khác tiến thân… Tôi chọn phương tiện thứ nhì. Thế là
vừa thi xong đệ nhị lục cá nguyệt lớp 10, tôi vội vả nộp đơn thi tú tài 1 và
sau đó cuốn gói lên Sài gòn tìm giáo sư giỏi để học luyện thi vì thời gian quá
gấp rút chỉ còn 2 tháng nữa là đến kỳ thi tú tài 1. Tôi cố gắng học ngày học
đêm để ngốn cả chương trình lớp 11. Mì gói là bạn đồng hành của tôi trong hai
tháng học luyện thi ròng rã ấy.
Tháng sáu 1972 tôi, anh trai và ba tôi lên Vĩnh Long để trải
qua kỳ thi quan trọng cho cuộc đời tôi. Nó sẽ quyết định tương lai cho nhiều
sinh viên sanh năm 1955. Vì ranh giới giữa ngưỡng cửa quân đội và đại học rất mỏng
manh. Sau mỗi buổi thi thì anh của bạn tôi, lúc ấy anh đang học năm thứ 3 kỹ sư
Nông nghiệp vào cùng phòng thi với tôi để thi thế cho người em cũng là bạn cùng
lớp HD với tôi, đều kiểm tra lại cách giải đề toán, lý hóa và sinh ngữ vì ba
môn chính của ban B có hệ số rất cao sẽ quyết định việc đậu hay rớt. Ông anh của
bạn tôi sắp trở thành kỹ sư nên đề thi tú tài 1 đối với anh không có nghĩa gì, anh
ngạc nhiên nghe tôi trình bày lời giải một cách hoàn hảo hợp lý hầu như 100% .
Anh khẳng định với ông anh tôi và ba tôi, lúc ấy cũng tháp tùng với tôi trong
ba ngày thi ở Vĩnh Long rằng chắc chắn chẳng những tôi đậu tú tài mà còn phải đậu
cao nữa chứ. Tôi cũng mừng thầm trong bụng. Thâm tâm tôi khi cầm đề thi Toán trên
tay thì không hiểu sao tôi đọc đến đâu đều hiểu và giải quyết một cách logic và
chắc chắn đến đó…chứ không có sự đắn đo hay ngần ngại như những thí sinh cùng phòng.
Một thí sinh lạ ngồi cạnh tôi từ ngày đầu bóp trán suy nghĩ mãi cũng không giải
quyết thông suốt bài toán. Thấy vậy khi còn 30 phút tôi đã làm xong bài toán (3
giờ cho môn Toán, hệ số 4) tôi ghi lẹ lời giải trên mảnh giấy vụng và liện qua
cho anh. Tôi không biết mảnh giấy ấy đã giúp được gì cho anh không. Không biết
anh ấy đã đậu hay rớt, anh có được cơ hội học cao hơn hay cũng như những sinh
viên khác phải nhập ngũ và hi sinh cho cuộc chiến này rồi…
Tôi thoát nạn sau kỳ thi tú tài một và bây giờ
gia đình tôi bàn đến giai đoạn tới phải làm gì. Thấy tôi thi đậu cao nên ông
anh tôi đề nghị lên Sài gòn học Taberd vì nơi đây nổi tiếng là đa số sinh viên ra
trường được đi du học. Mặc dù nơi đây rất tốn kém vì là nơi chốn của rất nhiều CÔCC
(con ông cháu cha) đến học. Ông anh tôi nghĩ rằng chỉ có đi du học mới có cơ hội
tiến thân, mặc dù gia đình tôi cũng không khá giả gì. Tôi đành nhắm mắt tuân
theo. Thế là hai anh em vội tìm cách xin vào học Taberd Sài gòn.
Thật gay ro về chuyện giấy tờ xin nhập học
Taberd. Cuối cùng rồi tôi cũng được chấp nhận vào Taberd. Đầu tháng 9 năm 1972
tôi vào học lớp 12B2 chương trình Việt. Trường Taberd lúc ấy dạy 2 chương trình
Việt và Pháp. Sư huynh Félicien Huỳnh
Công Lương làm hiệu trưởng.
Ở Taberd tôi nghiệm ra rằng sự tranh đua học
giỏi để được đi du học thật mãnh liệt. Những học sinh giỏi của lớp 12B2 như Nguyễn
N Lâm, Đinh C Minh, Hà T Bình, Nguyễn Đ
Đoài, Trần Q Nam đều đến làm quen và giúp đở tận tình một đứa học trò nhà quê vừa
lên tỉnh…Qua kỳ thi đệ nhất lục cá nguyệt tôi chỉ đứng nhất môn Công dân giáo dục
và bình thường trong những môn toán lý hóa và sinh ngữ. Vì tôi học nhảy từ lớp
10 lên lớp 12 nên cách học mới chưa quen với tôi cho lắm. Tôi lần mò lại giáo
sư cũ ở Gia định để học thêm, người thầy mà tôi đã học luyện thi tú tài với ông
vào mùa hè đỏ lửa cùng năm ấy. Qua kỳ thi đệ nhị lục cá nguyệt tôi đứng đầu lớp
mấy môn toán, vật lý và hóa học. Mấy người bạn xuất sắc mới như Lâm, Nam, Đoài,
Bình và Minh thật ngạc nhiên và thắc mắc làm sao một học sinh nhà quê chỉ sau
vài tháng mà học vượt hơn chúng thế…Cuối niên khóa 1972-73 tôi được xếp hạng 5
trên 62 học sinh lớp 12 B2. Kỳ thi tú tài toàn phần đang chờ đợi các nam nhi,
nhưng lần này chúng tôi ít hồi hợp hơn kỳ thi thứ nhất. Sau kỳ thi tú tài 2 điểm
sinh ngữ đạt được khá cao, ông anh tôi rất mừng vì mộng du học của người thân
trong gia đình sắp thành sự thật.
Tôi ngoan ngoãn lần nữa nghe theo gia đình nộp
đơn xin du học ở bộ Giáo dục. Sau khi nhận được hồ sơ chấp nhận du học của bộ
Giáo dục, chúng tôi phải bổ túc thêm vài giấy tờ như tài khoảng nhà băng bảo
lãnh ba tôi có đủ tài chính nuôi tôi trong lúc ăn học ở hải ngoại, giấy miễn dịch
còn hiệu lực rồi chúng tôi lái xe Honda đến Nội Vụ bộ nằm bên cạnh trường Taberd
cùng đường Nguyễn Du để làm hộ chiếu du học.
Trong lúc chúng tôi lay hoay tìm chỗ đậu xe trước
ty Bưu Điện Sài gòn để mua mấy cái tem gửi hồ sơ đi Canada thì gặp hai sinh
viên – Khánh và Hào là học sinh xuất sắc Pétrus Ký cũng vào mua tem để gửi đơn
xin học Canada. Chúng tôi hỏi thăm và trò chuyện để làm quen hai anh này vì họ sẽ
là bạn đồng môn tương lai cùng đại học với tôi trong niên khóa 73.
Khánh gốc bắc kỳ có nước da ngâm ngâm, răng
hơi khểnh, lanh lẹ ăn nói hoạt bát nhưng hơi nỗ. Trong khi Hào là dân gốc trung
hơi trắng trẻo cao ráo hơn và hắn cũng cho biết là đã đậu vào đại học Phú Thọ.
Sau cuộc trò chuyện ngắn ngũi chúng tôi chào nhau và hẹn gặp lại ở Montreal một
ngày gần đây.
Niên học 73 bắt đầu ở đại học Montreal lạnh lẽo.
Tôi găp lại Khánh đúng như dự định. Tôi hỏi sao không thấy Hào. Khánh trả lời rằng
Hào quyết định ở lại học đại học tổng hợp Phú Thọ nhưng không cho biết gì hơn.
Một năm học trôi qua. Mùa hè 74 chúng tôi tản
mát khắp nơi để tìm một việc hè hậu hĩnh để được trã nhiều lương hầu đủ trang
trải cho niên học mới. Mùa thu 74 chúng nhập học năm thứ 2, chúng tôi thật ngạc
nhiên khi thấy Hào lét đét sách bao bị vào học chung trường với chúng tôi. Hào học
ngành điện trong khi tôi chọn cơ khí.
Mùa hè 74 tất cả 300 sinh viên du học
Montreal đi picnic ở Mont-Tremblant. Tôi và Khánh ở chung lều nên anh ta bắt đầu
tâm sự chuyện tình cảm của anh. Số là những năm trung học hai anh chàng Pétrus
Ký này đi chọc ghẹo và “cua” hai nữ sinh Trưng Vương tên Phượng và Hương. Khánh
có lẽ theo Phượng đã lâu. Phượng vốn là hoa khôi Trưng Vương ngày xưa. Khi Phượng
sang du học Montreal ngành Kế toán ở McGill Unversity thì có rất nhiều chàng
trai theo đuổi để mong chinh phục trái tim cô hoa khôi. Cô Hương kém xinh đẹp
hơn Phượng học computer cùng đại học Montreal với chúng tôi. Vì có nhiều đàn
anh du học trước theo đuổi Phượng nên Khánh bị hụt hẩn nhưng anh vẫn tiếp tục
theo đuổi cô Phượng. Sau mỗi mùa hè hội sinh viên Montreal đều tổ chức pic-nic hai
ngày cuối tuần cuối niên học để tất cả du học sinh có dịp trao đổi tâm tình và
tìm thấy cái gì đó thay thế cho nỗi buồn xa quê hương.
Năm thứ hai đại học bắt đầu tháng 9 năm 74, thì
Hào du học sang Montreal để mong tìm lại cô bạn cũ tên Hương ngày nào. Cũng như
Phượng, Hương bây giờ được các anh cao tay cua mất. Tình cảm cũ thời học sinh ở Sài gòn không còn
đậm đà như xưa nữa.
Hào qua trễ hơn chúng tôi một năm nên cũng ra
trường kỹ sư sau chúng tôi một năm. Riêng Khánh lúc nào cũng bền chí theo đuổi
Phượng mặc dù lúc ấy cô Phượng được xem như giai nhân đẹp nhất Montreal. Chúng
tôi nghĩ đấy chỉ là tình yêu một chiều, làm sao Khánh có thể dành lại được trái
tim Phượng. Vì thế việc học của Khánh cũng bị ảnh hưởng và chia sẽ phần nào. Mùa
hè 77 chúng tôi đều ra trường và đi làm, nhưng Khánh vẫn vất vả còn ngồi lại
năm thứ ba. Hơn một năm sau thì Khánh và Hào đều ra trường. Rồi Khánh cũng biệt
tăm từ đó.
Khi tình cờ gặp lại Hào trong buổi lễ ra trường
năm 78, nhìn vẽ mặt âu sầu xanh xao và bộ dạng thảm não của anh chúng tôi hiểu
được phần nào tâm trạng thất tình vì cô bạn gái cũ bỏ rơi. Hào không chia sẻ
nhiều về việc Hương bỏ rơi vì anh không muốn khơi lại nỗi buồn luôn ám ảnh anh.
Tính tình quá yếu đuối vì tình phụ nên Hào có ý chí rất kém cỏi khi đi tìm việc
làm. Thời chúng tôi vì học trung học ở VN nên qua đây tiếng Anh tiếng Pháp không
phải là tiếng mẹ đẻ, nên khi đi tìm việc càng khó khăn hơn dân địa phương. Khánh
cũng bặt tin từ khi ra trường vì mọi người đều tản mát khắp nơi để tìm một việc
làm kế sinh nhai nhất là sau biến cố 75.Tất cả sinh viên du học chúng tôi đều mất
liên lạc với gia đình. Đời sống trở nên khó khăn và chật vật. Sinh viên du học
tìm đủ mọi cách để sinh tồn và cố gắng hoàn tất hai năm cuối cùng. Có người bận
bịu lo bảo lãnh gia đình, có người lập gia đình để tìm niềm vui mới, có người
move qua Mỹ tìm việc, v.v… Chúng tôi ít có cơ hội găp nhau như thuở học đại học.
Ba năm sau tình cờ tôi gặp lại Hào trong một
tiệc đám cưới của một bạn đồng môn. Hào cho biết sau khi ra trường anh phải
sang tận New-Jersey nhận làm việc tạm nhưng mà là một việc dưới khả năng của
anh như technician chứ không phải là job kỹ sư. Sau hai năm ở New-Jersey Hào bị
mất việc, anh trở lại Montreal để tìm việc khác và đang ăn thất nghiệp.
Mười năm sau tôi chuyển sở làm việc ở down
town Montreal. Một buổi trưa sau khi ăn xong tôi tản bộ vào shopping The Bay ở
gian hàng TV và điện tử. Ngạc nhiên khi thấy từ xa dáng một người quen quen. Đến
gần thì nhận ra là Hào với dáng bộ thiểu não, quần áo bề bộn, sắc mặt không còn
phong độ nam nhi gì cả. Tôi trò chuyện ít lâu thì Hào cho biết Hương đã bỏ Hào
từ lâu, từ chối tình cảm của Hào và từ đó anh mất đi phong độ cho nên chuyện
tìm một công việc kỹ sư trở nên quá khó khăn với Hào. Bây giờ anh sống lê lết ở
Montreal không nhà không cửa như người vô gia cư và ăn trợ cấp xả hội (welfare)
để sống. Tôi hỏi tin tức về Khánh và Phượng thì Hào cho biết cô Phượng làm cao
giá quá độ những năm đầu, rốt cuộc rồi anh chàng nào cũng tránh xa. Sau hơn 10
năm kiên nhẫn theo đuổi, cuối cùng rồi Khánh tiếp nối lại được với Phượng và
bây giờ họ đã nên vợ nên chồng.
Vài năm sau chính phủ Canada liên lạc lại với
VN năm 1988. Đầu năm 89 tôi về thăm gia đình lần đầu tiên…
Trong lúc tôi ở VN thì Hào có điện thoại đến
nhà tôi. Bà xã tôi cầm ống nghe vừa sợ vì không biết tên bất lương nào có lẽ gọi
lầm số chăng. Hắn hỏi “ xin cho nói chuyện với ông N.H Phúc”. Bà xã tôi hỏi
“xin lỗi ông là ai?”. Hắn trả lời là “Hào đây tôi muốn nói chuyện với ông
N.H.Phúc”. Bà xã tôi sợ quá đành kiếm cách từ chối để chấm dứt cuộc hội thoại với
giọng nói quái gỡ ấy.
Khi trở lại Canada bà xã tôi tường trình như
thế. Tôi hỏi bà xã là hắn có để lại số phone để tôi liên lạc xem giúp đỡ được
gì cho hắn chăng. Bà xã tôi trả lời rằng hắn có nhà cửa đâu mà có số phone.
Mỗi khi có dịp gặp lại bạn bè đại học ngày
xưa tôi đều kể lại chuyện tôi biết về Hào. Bây giờ hắn sống chả ra sống, chết
chả ra chết. Bố mẹ nó vẫn còn ở lại bên kia bờ Đại Dương vào những năm 80 - 90 nghĩ
chắc rất hãnh diện về đứa con xuất sắc của trường Pétrus Ký nổi tiếng ngày xưa đi
du học và thành tài ở Canada, sẽ không ngờ rằng bây giờ nó đang lang thang vô
gia cư, sống lây lất trên lề đường hay trên vĩa hè nơi xứ người chỉ vì một mối
tình học trò tan vỡ. Tôi đề nghị các bạn nếu ai có dịp gặp lại Hào thì xin số
điện thoại hay địa chỉ và báo cho các bạn khác cùng biết để giúp đỡ mua cái vé
máy bay cho hắn về VN đoàn tụ với gia đình. Hi vọng cuộc sống của nó sẽ khá hơn
khi sống với bố mẹ hắn...
Trên đời này, nghĩ lại cuộc đời đấng mài râu
mất ý chí nam nhi bị hỏng đi chỉ vì một tình yêu nữ sinh có đáng cho chúng ta một
bài học đời để khuyên nhủ con cháu chúng ta sau này chăng …
Lắm lúc nghĩ lại tội nghiệp cha mẹ Hào kiếp
trước có làm chi không phải mà ngày nay thằng con phải chịu hưởng cái nghiệp bất
hạnh ấy….
Nguyễn Hồng Phúc
Xuân 2012
Nguyễn Hồng Phúc
Xuân 2012
